Wat is probleemgedrag?
Wat wij mensen als probleemgedrag beschouwen is voor de hond meestal gewoon en natuurlijk gedrag. Probleemgedrag bij honden is dan ook gedrag dat wij mensen als storend ervaren, voor de hond zelf hoeft het niet altijd een probleem te zijn.
Het met veel lawaai verdedigen van zijn territorium (een volkomen natuurlijk gedrag) wordt bij een boerderijhond meestal als gewenst ervaren, maar bij een hond in een flat als storend gedrag ondervonden. Wat wel of niet als probleemgedrag wordt ervaren, ligt dus aan wat de mensen van de honden verwachten.
Probleemgedrag oplossen
Veel honden worden naar het dierenasiel gebracht omdat de hond gedragsproblemen zou hebben. Honden herplaatsen verhelpt het probleem niet. Gedragsproblemen bij honden kan met ook zelf oplossen, al dan niet met een hondendeskundige. Men kan de hond voor elk ongewenst gedrag gaan straffen, hiermee kan men soms de uiterlijke gedragingen wegnemen (symptoombestrijding), maar het probleem wordt voor de hond niet opgelost. Een hond die reageert op vuurwerk omdat hij daarvoor bang is, kan men gaan straffen. Als men maar hard genoeg straft zal de hond zijn niet meer reageren op het vuurwerk, maar de angst voor het vuurwerk is daarmee voor de hond niet weggenomen, sterker nog, de angst voor het vuurwerk zal alleen nog maar toenemen. Straffen zal ook leiden tot overmatige stress bij de hond en in veel gevallen zal het ook tot agressie leiden.
Om probleemgedrag op te lossen moet men eerst zien te achterhalen wat de veroorzaker (prikkel) van het probleem is. Bij vuurwerk is angst de oorzaak, men moet dan de angst proberen weg te halen door de hond langzaam aan het vuurwerk te laten wennen.Probleemgedrag lost men op door de oorzaak van het probleem weg te halen, niet door het gedrag met straf te onderdrukken.
Het is onmogelijk om hier alle mogelijke vormen van probleemgedrag hier te behandelen, daarom behandel ik de meest voorkomende therapiemethodes. Hiermee kan men de meeste problemen (al dan niet met een ervaren gedragstherapeut) oplossen. Voordat ik de therapieën behandel, begin ik met de mogelijke oorzaken van het probleemgedrag. Want als men de oorzaak weet, is het makkelijker het probleem op te lossen.
Oorzaken van het probleemgedrag
Lichamelijke oorzaken
Vaak wordt het over het hoofd gezien, maar probleemgedrag kan veroorzaakt worden door lichamelijke klachten. Een hond die ergens pijn heeft kan bij aanraking agressief gaan reageren, dit is voor hem de enige manier om te voorkomen dat men aan de zere plek komt. Een slechtziende of blinde hond kan aanraking met agressie gaan reageren doordat hij het eventuele gevaar niet ziet aankomen, hetzelfde geldt voor een dove honden, zij horen het eventuele gevaar niet aankomen.
Onzindelijkheid bij honden kan veroorzaakt worden door onder andere suikerziekte, baarmoederontsteking, blaasontsteking, nier- en/of leverfalen, ook na sterilisatie kan bij een teef incontinentie optreden. Als een pup maar niet zindelijk wil worden, moet men er rekening mee houden dat er een medische oorzaak kan hebben.
Ouderdom kan ook tot gedragsverandering leiden, net als bij mensen. Een hond kan bepaalde commando’s gaan vergeten, de weg niet meer vinden enz. Hier is niet veel aan te doen, alleen een beetje begrip gaan tonen.
Ook hormonen kunnen voor gedragsverandering zorgen, een loopse teef kan tijdelijk minder goed gaan luisteren naar de eigenaar, ze kan ook slomer worden. Na de loopsheid kan een teef schijnzwanger worden. Reuen kunnen weg gaan lopen bij het ruiken van een loopse teef. In de puberteit beginnen reuen reukvlagen uit te zetten.
Soms kan castratie of sterilisatie een oplossing zijn, maar dit is lang niet altijd het geval. Hier kom ik later op terug. Denkt men dat de oorzaak van probleem gedrag een medisch probleem kan zijn, of twijfelt men daaraan, ga dan even bij de dierenarts aan.
Erfelijke aanleg
Veel gedrag is erfelijk bepaald, zo zullen terriërs de neiging hebben om veel te graven omdat ze van oorsprong gefokt zijn om in holen te jagen. Waakhonden zullen hun territorium met veel verve verdedigen, wat gepaard kan gaan met veel geluidsoverlast of zelfs (territorium)agressie.
Werkhonden zullen als er weinig met hun ondernomen wordt hyperactief worden en kunnen uit verveling dingen gaan slopen. Als men een hond gaat aanschaffen is het belangrijk ook met de raseigenschappen rekening te houden. Informatie over rashonden kan men krijgen bij de rasverenigingen. Maar ook individueel hebben honden net als mensen verschillende karaktereigenschappen.
Slechte socialisatie
In de eerste levensjaren van de hond is het belangrijk dat de hond goed gesocialiseerd wordt. Gebeurt dit niet of onvoldoende dan zal de hond angst gaan ontwikkelen voor mensen, dieren of dingen waar hij in die periode nog geen kennis mee heeft gemaakt. Helaas is het dan moeilijk of zelfs onmogelijk dit probleemgedrag op te lossen.
Belangrijk is dus dat de hond zowel bij de fokker als bij de eigenaar een goede socialisatie krijgt. Let daarom goed op bij welke fokker je de hond koopt, broodfokkers hebben of nemen meestal niet de tijd om een hond goed te socialiseren. Pups horen bij de fokker niet ergens achteraf in een schuur te worden gehouden, zij horen in een huislijke omgeving op te groeien.